Bemelerberg

Deze route is ontwikkeld door Het Limburgs Landschap

De website van Het Limburgs Landschap wordt op dit moment vernieuwd. De routes van deze organisatie zijn daarom tijdelijk niet te downloaden. Excuses voor het ongemak.

Start: Gemeenschapshuis Bemelen, Oude Akerstraat 52, Bemelen
Afstand: 5,5 km
Let op: Goed schoeisel wordt aanbevolen. Tijdens natte perioden is een deel van de route modderig. De route gaat over heuvelachtig terrein.

Deze wandelroute laat u kennismaken met de omgeving van de Bemelerberg. U maakt gedurende de wandeling automatisch kennis met het werk van Stichting het Limburgs Landschap. Met uw steun kan Het Limburgs Landschap deze fraaie gebieden instandhouden.

Routebeschrijving
* Vanaf de parkeerplaats voor het Gemeenschapshuis loopt u naar beneden, naar de doorgaande verharde weg. Schuin rechts oversteken. Bij verkeersbord verboden toegang voor gemotoriseerd verkeer links het pad in slaan.Volg deze verharde weg tot een T-splitsing.

Stroberg
Voor u ziet u de kenmerkende kalkrotsen van de Stroberg. In deze rotsen zitten enkele grotingangen. Deze zijn ontstaan door het winnen van mergel. Tevens zijn enkele naar beneden gestorte rotsblokken zichtbaar, een teken dat het landschap nog steeds in beweging is. Op deze kale rotswanden komen karakteristieke plantensoorten voor. Ze zijn helemaal aangepast aan het groeien op stenige, kalkrijke bodems. Op andere groeiplaatsen komen ze niet voor. Veel plantensoorten van de kalkrotsen zijn in Nederland erg zeldzaam. Dat is niet vreemd; waar vind je immers verder nog kalkrotsen in Nederland?

Roofvogels
Grote roofvogels in Nederland zijn vrijwel allemaal aangepast aan het vliegen op thermiek. Ze maken gebruik van opstijgende winden om vrijwel moeiteloos en zonder dat het veel energie kost rond te zweven. Juist bij de Stroberg kunt u dat regelmatig zien. Bij harde wind uit het zuidwesten botst de wind tegen de bergwand en stijgt op. Buizerds maken graag gebruik van deze stijgwinden. Bij warm weer gebeurt iets vergelijkbaars. De warme zuidhelling van de Stroberg warmt snel op en deze warme lucht stijgt op. Roofvogels laten zich graag door deze opgewarmde lucht optillen.

* U gaat rechtsaf de onverharde weg op; U passeert het informatiebord van Stichting het Limburgs Landschap, en loopt op de kruising waar dit bord staat rechtdoor. Na circa 200 meter ziet u aan uw linkerkant de Winkelberg, weer met mooie kalkrotsen.

Mergellandschapen
Kalkgraslanden moeten worden beheerd. Anders groeien ze dicht en veranderen in bos. Bij het beheer zet de Stichting het Limburgs Landschap mergellandschapen in. Deze dieren grazen in nazomer, herfst en winter op de kalkgraslanden. De overige maanden lopen ze op andere graslanden in de omgeving. Het mergellandschaap hoort bij uitstek in Zuid-Limburg thuis. Het is een zeldzaam huisdierras dat prima geschikt is om te overleven op de schrale graslandvegetatie in deze regio.

Getuunde heggen
Aan uw linkerzijde, tussen de Winkelberg en het pad staat een opvallende heg. Deze bestaat niet alleen uit meidoorn, veldesdoorn, hazelaar, rozen en sleedoorn, maar ook uit vlechtwerk.In het voorjaar van 2002 is deze heg op traditionele wijze gemaakt, of in goed Limburgs, 'getuund'. Het is een van de enige heggen die nog (of beter gezegd weer) op deze manier worden onderhouden. De Stichting hoopt dat vrijwilligers dit werk kunnen blijven uitvoeren, zodat een stukje cultureel erfgoed behouden blijft.

* Na de ‘tuunheg’ volgt u het pad (dat rechtsaf buigt) en loopt u door een holle weg. Bij nat weer kan het hier erg modderig zijn. De holle weg doet namelijk ook dienst als afvoerroute van regenwater uit naburige waterbuffers.
* U neemt de eerste afslag rechts. Op de hoek staat hier in het bos een grote eik met daarop een groen-rode band geverfd.

Waterbuffer
Juist voordat u rechtsaf slaat kunt u links voor u net de schuif zien van de eerdergenoemde waterbuffer. Deze buffers zijn aangelegd door het waterschap, om te voorkomen dat tijdens hevige buien holle wegen veranderen in ‘bergbeken’. In de buffers wordt regenwater enige tijd opgevangen, om later weer geleidelijk weg te stromen.

Bosvogels
Als u geluk heeft hoort of ziet u in dit bos de boomklever, een bijzonder lawaaiige zangvogel die op stammen en dikke takken van bomen klimt. Deze soort houdt van oud bos met dikke bomen. Ergens anders kan hij niet leven.

* Na circa 150 meter loopt u het bos weer uit. Aan uw linkerzijde ziet u nog een kalkgraslandperceel op uw route, het Hoefijzer.

Dassen en herfsttijloos
Vrij onopvallend maar wel erg passend in de omgeving ligt hier een dassenburcht op de grens van bos en grasland. De das is de grootste Nederlandse marterachtige; hij komt vrij talrijk in Zuid-Limburg voor. Let u in deze omgeving ook eens op zijn vaste looproutes, die tientallen jaren in gebruik kunnen zijn en helemaal zijn ‘uitgesleten’. Als ze ergens onder een prikkeldraad doorlopen kunt u aan de op de draad achterblijvende haren zien, dat de das is gepasseerd. De haren zijn duidelijk driekleurig: zwart-wit-grijs.
In het grasland van het Hoefijzer kunt u eind augustus en september plaatselijk bloemen zien die op krokussen lijken. Deze herfstkrokus is de hersttijloos, een in Nederland erg zeldzame plant. Vreemd is dat er nu behalve de bloemen niets van de plant bovengronds zichtbaar is. De grote groene bladeren van de plant zijn in voorjaar en zomer te vinden, en voor de bloei al weer ondergronds verdwenen.

* Na passage van het 'Hoefijzer' volgt u de weg naar boven door het bos. U komt boven op de rand van het plateau van Margraten.

Ruilverkavelingsaanplant
Aan uw rechterzijde ziet u een bosje dat in 1999 is aangeplant. Het is aangelegd in het kader van de Ruilverkaveling Mergelland. In de jonge aanplant is een grote variatie aan boom- en struiksoorten gebruikt, die passen in deze omgeving. Over enige tijd zult u hier ongetwijfeld kunnen wandelen in een mooi stukje nieuw bos.

* Bovenaan, bij de T-splitsing (hier staat een bank) gaat u rechtsaf. Aan uw linkerzijde ziet u de kerk van Berg, één van de meest opvallende kerken van Zuid-Limburg door zijn hoge ligging in het landschap.

Plateaulandschap
Het Plateau van Margraten is al eeuwenlang intensief door de mens gebruikt. Het is door zijn voedselrijke bodem (löss) bijzonder geschikt voor landbouw. Allerlei vormen zult u hier zien: akkerbouw (granen, nu natuurlijk geoogst, suikerbieten, maïs), veeteelt en fruitteelt.

* U bereikt een kruising met een asfaltweg. Op de hoek staat hier een paal met geel puntdak van de Gasunie. In de boomgaard op de hoek staat een torenvalken-nestkast. U gaat hier rechtsaf en loopt de gemeente Margraten in. U liep van tevoren een stukje op de grens van de gemeenten Valkenburg aan de Geul en Margraten.

Torenvalk
Vogels kunnen hulp van de mens goed gebruiken, maar vogels hebben ook voordelen voor de mens. Torenvalken vangen muizen, die schade kunnen aanrichten in bijvoorbeeld laagstamboom-gaarden. Daarom zetten eigenaren van zulke plantages grote nestkasten op palen in hun terrein. En met succes: vele torenvalkpaartjes brengen al vele jaren met succes jongen in zulke kunstmatige bouwsels groot.

Haag
Na de laagstamplantage staat aan uw linkerhand de eerste kilometer vrijwel overal een haag. Deze is ook aangelegd in het kader van de recent uitgevoerde Ruilverkaveling Mergelland. Allerlei soorten struiken en soms ook bomen zijn er geplant. Enkele voorbeelden: veldesdoorn, gewone es, hazelaar, Gelderse roos, hulst, liguster, kornoelje en haagbeuk. Elk jaar wordt deze heg geknipt, of beter gezegd geschoren. Zo ontstaat de traditionele erfafscheiding die hier vroeger overal te vinden was.

* Bij de eerstkomende kruising, met het monumentale toegangshek tussen pilaren en het wegkruis aan uw rechterhand, loopt u rechtdoor. Bij de volgende splitsing (waar een bank staat) volgt u de bocht naar rechts en negeert de afslag naar links. Tenslotte komt u op een T-splitsing bij Café Plateau. Hier gaat u rechtsaf.

Gasthuis en huiszwaluw
U passeert het Beschermd Dorpsgezicht van het plaatsje Gasthuis. Vroeger stond hier een klooster, waarvan u de ommuurde kloostertuin met de monumentale bomen nog kunt zien. Onder de dakrand van enkele witgekalkte huizen (o.a. bij huisnummer 61) bevinden zich de ‘gemetselde’ nesten van huiszwaluwen. De zwaluwen vertrekken aan het einde van de zomer naar Afrika. Huiszwaluwen broeden in Nederland allemaal tegen gebouwen aan, en zijn daarom geheel afhankelijk van de mens.

* U neemt de eerste afslag links, tegenover huisnummer 55 en bij het ANWB-bord waarop staat dat ’t Rooth nog 1 km verder weg is. Dit is een vrij drukke asfaltweg, die u gelukkig bij de eerste afslag naar rechts weer kunt verlaten. Dit is bij informatiebord / knooppunt 67 van het fietsroute netwerk Zuid-Limburg. U loopt nu langs de groeve ’t Rooth.

Groeve ’t Rooth
Aan uw linkerzijde ligt een grote open mergelgroeve. Hier wordt kalk gewonnen die o.a. in de landbouw wordt gebruikt om grond te verbeteren. Dit spectaculaire landschap heeft aparte natuurwaarden. Zo heeft er wel eens een oehoe gezeten, de grootste Europese uil die alleen in rotsige landschappen broedt. In de poelen op de groevebodem komen vroedmeester- en geelbuikvuurpadden voor.
Om te voorkomen dat de groeve snel dichtgroeit, lopen er enkele tientallen geiten in de groeve. Deze grazen niet alleen aan grassen en kruiden, maar zijn ook in staat om bomen en struiken enigszins onder de duim te houden. Zo helpen ze actief mee met het beheer van dit unieke gebied. De zeldzame amfibieën van de groeve profiteren ervan.
En mocht u de geiten tegenkomen, let u dan eens op de zeer opvallende bokkengeur.

* U vervolgt uw weg en passeert, nadat de weg eerst naar links en dan haaks naar rechts afbuigt, een opvallende leilinde aan de rechterkant langs de weg. De geasfalteerde weg gaat nu over in een onverharde weg. Bij de Y-splitsing houdt u vervolgens rechts aan. De weg daalt vrij sterk en halverwege de helling passeert u een gesloten mergelgroeve. Deze ligt links van u.

Roothergroeve
Achter het dikke traliewerk bevindt zich in de mergellagen de Roothergroeve. Deze groeve is privébezit. De belangrijkste functie die ondergrondse groeven tegenwoordig hebben is dat ze dienst doen als overwinteringsplaats voor vleermuizen. Tientallen exemplaren van soms wel zeven soorten kunnen er hangen. Ze profiteren van het constante klimaat; zomer en winter is de temperatuur in de groeven ongeveer 10 graden Celsius. Waarschijnlijk is het aantal vleermuizen in Nederland gestegen na het graven van groeven in Limburg. Sommige soorten komen in ons land in de winter alleen in de Limburgse groeven voor. Zonder deze door menselijke activiteit gemaakte gaten in de grond hadden ze dus geen goed winterverblijf gehad. Overigens zijn er ook vleermuissoorten die in bomen overwinteren.

* Beneden aangekomen ziet u links de ingang van groeve ’t Rooth. U blijft de weg naar beneden volgen.

Deze is alleen op zaterdagen voor publiek geopend. U kunt er bijvoorbeeld fossielen zoeken in de mergel, of een wandeling maken door het groevelandschap. Aan uw rechterhand staat een gerestaureerde kalkoven.

* U gaat bij de kalkoven rechtsaf, de verharde weg naar beneden volgend. De eerstkomende afslag, naar links, negeert u. De daaropvolgende, onverharde weg naar rechts, gaat u in. Ook de gele en blauwe wandelroute volgen dit pad. Er staat een aantal forse populieren aan de linkerkant.

Maretak
In de populieren die hier staan, groeien enkele maretakken. Maretakken zijn halfparasieten. Ze hebben een gastheer nodig, die echter absoluut niet van de aanwezigheid van de maretak profiteert. De maretakken (ook wel mistletoe genoemd) zijn hier terechtgekomen, nadat de plakkerige zaden die in de besjes zaten door vogels op de takken zijn uitgepoept. De zaadjes ontkiemen en de plant boort zijn wortels in de populierentak. Hier tapt de plant water (en de daarin opgeloste voedingsstoffen) af uit de boom.

* Onderlangs de helling met daarop een fraai hellingbos vervolgt u uw route. Plaatselijk is dit pad enigszins uitgesleten.

Bosrank
Langs dit pad groeit, aan de rechterkant, erg veel bosrank. Dit is een echte klimplant. Het is geen parasiet, maar de soort profiteert wel van de bomen en struiken in het bos. Hij klimt er tegenop, soms vele meters de hoogte in. Daar kunnen de bomen overigens wel last van hebben. Het zonlicht kan hun bladeren niet meer bereiken, omdat ze helemaal bedekt zijn door een dichte bosrankdeken. Soms vallen bomen om, vanwege het gewicht van de bosrank die er in hangt.

* Als u aan het eind van dit pad bent, bent u terug bij het startpunt. Dit ligt aan uw linkerzijde.

Het team van Het Limburgs Landschap hoopt dat u een plezierige wandeling heeft gehad.

Download hier de routebeschrijving van Het Limburgs Landschap
Download hier het routekaartje van Het Limburgs Landschap
Klik hier voor de website van Het Limburgs Landschap