Begin- en eindpunt: Helenaveen, parkeerplaats Beheerscentrum Mariapeel, Koolweg 36a
Lengte: 8,5 km
Duur: 2,5 uur
Deze route komt uit: Limburgse Waterwandelingen (Uitgeverij Mooi Limburgs Boekenfonds)
Dit boek aanschaffen? Klik op onderstaande link en ga naar de webshop:
Limburgse waterwandelingen
Nvt & Ruud van Heel
Bereikbaarheid
Vanuit Helenaveen de Soemeersingcl volgen. Ga na on¬geveer 1,8 km rechtsaf, bij bord: ‘Paal tussen Broemeer en Soemeer’, via een bruggetje over de Helenavaart rijden we dan naar het Beheerscentrum.
Begaanbaarheid
Onverharde paden, soms drassig. Waterdichte wandelschoenen zijn aanbevolen. Tijdens deze wandeling dienen we over een vrij hoog poortje te klimmen. Is dat een bezwaar, kies dan voor een van de aangeven wandelroutes van Staatsbosbeheer.
Korte beschrijving
De wandeling voert in zijn geheel door beschermd natuurgebied. We wandelen over onverharde paden door een weids heide- en waterlandschap.
Achtergrond
De Mariapeel is een ongeveer 1200 ha groot hoogveengebied dat in 1963 werd aangekocht door Staatsbosbeheer. In 1980/1981 werd het aangewezen als beschermd natuurmonument. Tegenwoordig is de Mariapeel een van de zogeheten Natura 2000-gebieden, het Europese netwerk van topnatuurgebieden.
Hoogveen is een grondsoort die bestaat uit resten van veenmos, een klein plantje zonder wortels dat van onderen afsterft, in de natte ondergrond terechtkomt en naar boven doorgroeit op de afgestorven resten. Doordat veenmos zeer veel water kan opnemen, drukt het gewicht van de met water verzadigde veenmosplanten op de afgestorven plantenresten. Deze plantenresten breken in het natte, zuurstofarme milieu slecht af, en worden samengedrukt tot een uiteindelijk dikke laag veen. De hoogveenvorming in dit deel van de Peel is tot in het midden van de 19e eeuw vrijwel ongehinderd doorgegaan; de dikte van de laag hoogveen varieerde toen van 2 tot meer dan 5 meter. In 1853 begonnen de gebroeders Jan en Nicolaas van der Griendt met het op industriële schaal afgraven van veen (turf), dat als brandstof in de industrie werd gebruikt. In 1951 werd het laatste veen afgegraven. In de Mariapeel zijn nog oude veenputten te zien. ontstaan bij het afgraven van turf.
Mariapeel
Landschappelijk gezien vormt het oorspronkelijke hoogveengebied de Mariapeel één van de hoogste punten in het omliggende landschap. Het ligt 16 meter hoger dan het waterpeil van de Maas bij Venlo. Vanwege de hoge ligging is het gebied zeer kwetsbaar door verdroging. Waterschap Peel en Maasvallei probeert het oorspronkelijke Peellandschap weer te herstellen door allerlei maatregelen op het gebied van waterpeilbeheer. Het waterschap heeft daartoe onder meer dammen en kades aangebracht, dijkjes verhoogd, stuwen en sluisjes geplaatst en sloten gedempt. De meest omvangrijke maatregel is een 13 kilometer lange kade die rondom de Mariapeel is aangebracht.
De resultaten zijn inmiddels duidelijk zichtbaar: het waterpeil in de Mariapeel is flink gestegen waardoor wortels van bomen langdurig in water staan en afsterven. Het oorspronkelijke hoogveenlandschap komt zodoende weer terug. Dit ‘bomen-kerkhof’ kunnen we tijdens de wandeling goed zien.
Routebeschrijving
* De vaart die we oversteken in richting van het startpunt bij het Beheerscentrum is de Helenavaart genoemd naar Helena Panis, de vrouw van Jan van der Griendt. Vlak achter deze brug staat links een herdenkingsmonument voor de deportatie van mannen naar Duitsland tijdens de Tweede Wereldoorlog. Deze deportatie kostte een aantal mannen het leven en veroorzaakte een blijvende wond bij de overlevenden en bij hen die thuis achterbleven.
* Als we met de rug naar het stenen gebouw staan, wandelen we in de richting van het informatiebord; via een klaphekje lopen we het gebied binnen. Negeer de zijpaden. Als u op dit gebied op het juiste tijdstip bezoekt (in eerste week van juli) kunnen we genieten van de zeldzame phegeavlinder.
Rechts ligt een grote plas, het Meeuwenven . Dit ven is ontstaan door afgraving in de Tweede Wereldoorlog. Boeren konden van de turfmaatschappij stukjes veen huren om zelf brandstof voor hun kachel te steken. Heeft U de mogelijkheid om via een paadje dit ven beter te bekijken, laat dat dan niet na, maar kom wel weer terug op de aangegeven route. Verderop krijgen we zicht op een open, waterrijke vlakte waarin dode bomen het zicht bepalen.
* Loop het pad door aan tot het informatiebord ‘Van boom tot kienhout’, blijf dan het graspad met een bocht naar rechts volgen. Links zien we een grote watervlakte met heel veel dode bomen; aan de rand van deze plas hebben aalscholvers een kolonie gesticht. Soms zien we zowel links als rechts zogeheten ‘wijken’, dit zijn afwateringskanalen.
Negeer het pad naar een gegalvaniseerd hekwerk (we komen hier straks terug). Blijf dus rechtdoor wandelen. We zien hier dat door de stijging van het waterpeil veenmos de kans krijgt zich te ontwikkelen.
Volg het graspad tot bij een houten slagboom met klaphek. een bank en een infomatiebord. Vanaf de bank hebben wc een prachtig uitzicht op de vernatte Peel.
We keren hier om en wandelen dezelfde weg terug tot we links het gegalvaniseerde hekwerk weer zien. We moeten hier nu over dit hek klimmen, omdat hier geen klaphekje aanwezig is.
Het kronkelige grasweggetje dat nu volgt kan drassig zijn. Negeer een graspaadje dat schuin naar rechts leidt. Iets verder komen we bij een T-splitsing, hier slaat u linksaf.
De weg ligt wat hoger dan het omliggende land en dient daardoor als dijkje om het water in de compartimenten langer vast te houden. Voor een deel wandelen we langs een afrastering; blijf dit pad volgen, ook wanneer de afrastering naar links afbuigt.
* Bij de T-splitsing (met de afrastering) gaan we naar rechts. Hier moeten we eventueel een met draad afgesloten pad vrijmaken, maar dat ook weer sluiten.
Hou bij de ongelijke T-splitsing links aan, dit is een veel duidelijker pad.
Links is een rij berkenbomen zichtbaar die op een wal staan. dit is een zogenaamde Peelbaan. Deze meer dan 200 jaar oude Peelbaan is feitelijk een strook turf die als afvoerweg heeft gediend; deze banen liepen vanuit een dorp regelrecht de Peel in.
* Via een klaphekje komen we nu bij een viersprong; steek deze over en vervolg de wandeling via het andere klaphekje. Links en rechts van het pad groeien blauwe bessen.
Negeer het pad naar links via een klaphekje, we wandelen dus met de bocht naar rechts. Links door de bomen heeft u een kijkje op een ven, genaamd ‘het Gat van Klerckx’.
Na de Tweede Wereldoorlog is dit ven door jager Klerckx uit Helmond gegraven om meer eenden in de Mariapeel te krijgen.
* Volg dit slingerende pad tussen de afrasteringen door. Via een klaphekje gaan we verder over dal pad. We komen nu langs ‘Pauls Koije’, een gerestaureerde schaapskooi uit 1800 die nu onderdak biedt aan een bijzondere geitensoort: de Nederlandse landgeit . Samen met grazende runderen zorgen deze dieren ervoor dat de heide in dit Peelgebied mooi blijft.
* We gaan weer door een klaphekje, bij de T-splitsing met een bank en een afvalemmer houden we links. Het voor u liggen¬de stenen gebouw passeert u aan de linkerzijde. Voor u ligt dan weer de parkeerplaats waar u gestart bent.
