Deze fietsroute is ontwikkeld door Het Zuid-Hollands Landschap.
Het Groene Hoefijzer
In de Randstad is het vol en druk. Open, groene gebieden zijn schaars en vaak zo klein dat recreanten elkaar voor de voeten lopen. De oplossing? Het ontwikkelen van meer natuur- en recreatiegebieden. Het Groene Hoefijzer is een conceptplan dat streeft naar meer groen tussen Den Haag en de Nieuwe Waterweg. Dat moet in de vorm van een hoefijzer: uitgestrekte natuurgebieden ten zuiden van Den Haag, een brede duinrand langs de kust en een strook met bos, weilanden en natte natuur langs de Nieuwe Waterweg. Deze fietsroute neemt u mee langs alle belangrijke gebieden van het Groene Hoefijzer.
Startplaats: Boulevard van Kijkduin
Afstand: 46 km
Bereikbaarheid: In Den Haag borden Kijkduin volgen. Er is voldoende parkeergelegenheid (behalve op stranddagen).
Horeca:
* Restaurant De Poort, Hoofdstraat 17, De Lier, Tel. (0174) 516999
Verder volop horeca in Hoek van Holland en Kijkduin.
Informatie:
Bezoekerscentrum d’ Oude Koestal
Peppellaan 4
2691 NG ’s-Gravenzande
Geopend: apr-okt wo en za 13.00-16.00 uur; zo 11.00-16.00 uur.
Tel: (0174) 417351
Westlands Museum
Middelbroekweg 154
2675 KL Honselersdijk
Geopend: di t/m za 14.00-17.00 uur; jun t/m okt ook 1e zo van de maand 13.00-17.00 uur.
Routebeschrijving:
Start bij de ‘boot’ op de kop van de boulevard van Kijkduin. Rij naar beneden en ga op het fietspad rechtsaf. Bij wegwijzer 12850 rechtsaf richting Hoek van Holland. Wegwijzers richting Hoek van Holland circa 11 km blijven volgen
1. Tussen Ter Heijde en Hoek van Holland is de zeewering op sommige plaatsen erg kwetsbaar. Dat komt doordat er sinds de 14 eeuw een brede strook duinen is weggeslagen. Het dorp Ter Heijde moest zelfs drie keer landinwaarts wor¬den verplaatst. Pas na 1791 is de kustafslag grotendeels tot staan gebracht door de aanleg van dwars op de kust gelegen dammen, de zogenaamde Delflandse Hoofden. De aanleg van een dijk tussen ‘s-Gravenzande en Ter Heijde zorgde voor extra veiligheid. Maar door het stijgen van de zeespiegel zijn nieuwe verdedigingsmaatregelen nodig. Dat kan bijvoorbeeld door forse zandsuppleties op het strand of voor de kust. Verstuiving van het zand leidt tot duinvorming en versterking van de waterkering. Uiteindelijk zal de kustlijn hierdoor zo’n 100 meter verder in zee komen te liggen. Als ook extra duinen worden aange¬legd als natuurcompensatie voor de aanleg van de Tweede Maasvlakte, zal de kust nog eens 100 meter opschuiven. De westrand van het Groene Hoefijzer zal zo een flink stuk breder worden.
2. Bij Hoek van Holland gaat de route door een laatste restant van de weggeslagen Kapittelduinen. Nieuwe duinen liggen in de luwte van de verlengde Noorderdam, die de toegang tot de Nieuwe Waterweg afschermt. In 1970 is hier door zandopspuiting de Van Dixhoorn Driehoek ontstaan. Het opgespoten zand ging verstuiven, waardoor een nieuw duingebied ontstond met natte stukken en grote riet¬velden.
Bij paddestoel 24130 linksaf. Bij de patattent oversteken en dan linksaf richting centrum. Even verder links aanhouden. Bij de voorrangskruising rechtdoor oversteken richting Staelduyn (Nieuwlandsedijk). Fietspad volgen. Bij de voorrangskruising (Haakweg) rechtsaf en na 150 m linksaf (Bonnenpad).
3. Links ligt het Staelduinse Bos, na 1850 ontstaan op estuariumduinen langs de monding van de rivier de Oude Maas. Door het planten van beuken en eiken ligt er nu een geva¬rieerd bos dat een belangrijke schakel is in de zuidvleugel van het Groene Hoefijzer. Helaas is het bos door bebouwing steeds meer geïsoleerd komen te liggen. Hel openhouden van de omliggende weilanden is erg belangrijk, bijvoor¬beeld voor roofvogels en vleermuizen, die hier een deel van hun voedsel vinden. U kunt het bos via diverse wandelroutes verkennen. Dan komt u ook langs Bezoekerscentrum d’ Oude Koestal, waar u veel informatie vindt over het bos en haar bewoners.
Na het bos de Bonnenlaan volgen. Het. kanaal oversteken en rechtsaf. Op de kruising rechtdoor (Oranjedijk), de dijk volgen en even verder linksaf (Oranjedijk).
4. Er zijn vergaande plannen om de landbouwgronden van de Oranjebuitenpolder om te vormen tot natuur- en recreatiegebied. Vroeger lag hier een brakwatermoeras en die situatie zal deels worden teruggebracht. Bos in de zuidwesthoek van de polder zal aansluiten op moeras en open water. De lepelaar bijvoorbeeld zal dan weer kunnen terugkeren. Wandel-, fiets- en ruiterpaden maken het gebied toegankelijk.
5. De Oranjeplassen zijn een goed voorbeeld van een gebied waar natuur en recreatie hand in hand gaan. De drie plassen zijn eind jaren zestig gegraven voor de zandwinning, zoals nog te zien is aan de rechthoekige vorm van de plassen. De zuidelijke plas wordt vanaf een zandstrandje gebruikt door zwemmers en surfers. De rest van het gebied is inge¬richt als rust- en broedplaats voor vogels. Rietzanger, ture¬luur en bontbekplevier zijn voorbeelden van vogels die hier broeden. De combinatie van oevers met riet en naast¬liggende weilanden is ideaal voor de bruine kiekendief.
Aan het einde bij de manege linksaf, de dijk op (niet het fietspad op). Aan het einde van de dijk rechtsaf en bij de voorrangskruising de borden Schipluiden volgen. Aan de andere kant van de weg naar beneden en linksaf richting Schipluiden. De Westgaag 1,5 km volgen. Op de voorrangskruising rechts aanhouden (Westgaag). Na bijna 1 km linksaf, fietspad richting De Lier volgen. Doorrijden tot het einde, dan onder de weg door. In het centrum van De Lier ANWB-fietsbordjes van de Nieuwe Westlandroute volgen. Na de winkelstraat rechtsaf (Sportlaan). Einde rechtsaf (Veilingweg). Na 200 m linksaf (Kerklaan). Aan het einde rechtsaf, langs het water. Rechtdoor, bocht naar rechts en bij de fietswegwijzer linksaf (Groeneveld).
6. Al fietsend merkt u dat het landschap is veranderd: langs de Westgaag lag een veenweidelandschap met groene weilan¬den en T-boerderijen, maar inmiddels zit u volop tussen de kassen van het Westland. In het kader van de modernisering worden her en der langs de route oude kassen vervangen door nieuwe. Ook zal in totaal 700 ha Westlands glas moe¬ten verdwijnen om ruimte te maken voor natuur, recreatie en woningbouw. De ‘vergeten hoekjes’ tussen de glas¬complexen worden steeds meer ingericht als natte natuur¬gebieden, die soms ook dienstdoen als extra waterberging bij wateroverlast. Bijzonder is het enigszins verwaarloosde veenweidegebiedje de ‘Zeven Gaten’ waar u doorheen fietst.
Bij wegwijzer 15750 links aanhouden. Bruggetje over, rechtsaf en linksaf, de weg oversteken. Fiets de Zwethlaan in. Aan het einde rechtsaf.
7. Rechts van de weg ligt het Westlands Museum. Het laat zien hoe de tuinbouw zich heeft ontwikkeld van de prehistorie tot nu. Oorspronkelijk waren groente en fruit een bijproduct, maar door de groei van de steden en de industrialisatie groeide de vraag steeds meer. Het Westland profiteerde daarvan door de goede bereikbaarheid en het milde zeeklimaat, waardoor de producten eerder op de markt konden komen. Later ging men de teelt beïnvloeden door het plan¬ten van bomen achter de beschutting van een muur en het bouwen van eenvoudige glazen kassen. In de tuin achter het museum ziet u een reconstructie van een tuinbouwbedrijf anno 1900 met originele oude kassen.
In Kwintsheul rechtdoor langs de kerk. Na het bruggetje linksaf (Hollewatering).
8. In de bocht passeert u nog een stukje Westlandse historie: een oude watertank op poten, lage druivenkassen en op de achtergrond een stenen schoorsteen van de kasverwarming. Druiven worden al lange tijd geteeld in het Westland. De eer¬ste druiven groeiden tegen muren, waar later glazen ramen tegenaan werden gezet. Daarna volgde de muurkas of ‘les¬senaar’. Aan het eind van de 19e eeuw werden uit België de typische druivenserres ingevoerd en groeide de druif uit tot een van de belangrijkste producten van het Westland.
Op de voorrangskruising linksaf en bij volgende kruising over¬steken en rechtsaf. Na 100 m linksaf, het fietspad op.
9. Dit is de noordvleugel van het Groene Hoefijzer ofwel de Westlandse Zoom. Eerst fietst u door Recreatiegebied De Uithof en vervolgens door Madestein. De Uithof is vanaf eind jaren zestig aangelegd door de gemeente Den Haag, maar het gebied is inmiddels uitgegroeid tot meer dan een door¬snee stadspark. Er is afwisselende natuur met bossen, weides, hooilanden, rietvelden en waterpartijen. Zeldzame soorten als de rietorchis en de reuzenpaardenstaart hebben een plek gevonden en zelfs het ijsvogeltje komt hier voor.
Aan het einde op de T-splitsing rechtsaf. Het pad rechtdoor volgen. Aan het einde (rechts is tramhalte) linksaf. Aan het einde rechtsaf, dan voorbij de parkeerplaats linksaf. De verkeersweg rechtdoor oversteken, Madestein in. Na 300 m rechtsaf en meteen linksaf, langs het water. Het slingerpad volgen. Dan de voorrangsweg oversteken.
10. De kaarsrechte oprijlaan is het enige wat resteert van het oorspronkelijke Landgoed Ockenburg dat rond 1650 werd aangelegd. Het huidige landhuis dateert van na 1720 en werd in 1845 verbouwd. Achter het huis staat een voorma¬lige jeugdherberg. In de Eerste Wereldoorlog waren 1500 Belgische militairen in het landhuis geïnterneerd. In de Tweede Wereldoorlog werden vanaf het landgoed meer dan 1000 Duitse V-2 raketten gelanceerd. Nu is Ockenburg een vredig wandelpark met slingerende paden, waterpartijen en rododendrons. Vanuit Ockenburg kunt u een bezoek brengen aan het Hyacintenbos. met blauwe en witte hyacinten in het voorjaar, en het Van Leyden-Hof, een intiem binnenduin met bos en oude akkertjes.
Vóór het landhuis linksaf, dan om het huis heen fietsen. Bij weg¬wijzer 63190 rechtdoor. Bij wegwijzer 63208 linksaf. Bij de rotonde links aanhouden, dan rechtsaf door de duinen terug naar Kuikduin.
Download hier de complete routebrochure
Tekst: Harry Bunk